Warmtetransitie-woordenboek

Rondom de warmtetransitie worden veel ingewikkelde woorden gebruikt, en nieuwe begrippen geïntroduceerd. Op deze pagina vind je toelichting bij de belangrijkste warmte-begrippen.

Woordenboek

Aquathermie is een duurzame energieoplossing waarbij warmte wordt gewonnen uit water, zoals oppervlaktewater (meren, rivieren) of grondwater. Deze techniek maakt gebruik van de relatief constante temperatuur van het water om gebouwen te verwarmen of om warmwatersystemen van energie te voorzien. Aquathermie kan ook worden ingezet voor koeling in de zomer. Het is een milieuvriendelijke methode, omdat het gebruikmaakt van een hernieuwbare energiebron en vaak een lagere CO₂-uitstoot met zich meebrengt in vergelijking met fossiele brandstoffen.

 

Lees hier hoe coöperatie Ketelhuis WG aquathermie inzet.

Een coöperatie is een organisatievorm waarbij mensen of bedrijven samenwerken om gemeenschappelijke economische, sociale of culturele doelen te bereiken. Leden van een coöperatie zijn zowel gebruikers van de diensten als eigenaren van de organisatie. Ze hebben invloed op het beleid en de besluitvorming, vaak op basis van het één-lid-één-stem principe, ongeacht de grootte van hun inleg. Coöperaties komen vaak voor in sectoren zoals landbouw, energie en zorg, en bevorderen samenwerking, solidariteit en duurzame ontwikkeling. 

 

Buurtwarmte is ook een coöperatie: Coöperatie Buurtwarmte U.A. 

Energiearmoede is de situatie waarin huishoudens moeite hebben om hun energierekeningen te betalen of hun woning voldoende te verwarmen en verlichten. Dit komt vaak door lage inkomens, slecht geïsoleerde woningen en stijgende energieprijzen. Mensen in energiearmoede ervaren vaak gezondheidsproblemen door een koud of vochtig huis en hebben minder financiële ruimte voor andere basisbehoeften. Energiearmoede is een groeiend sociaal probleem, zeker in de context van de energietransitie en stijgende kosten.

 

Meer lezen over energiearmoede? Kijk dan op de website wijzijnlea.nl. LEA is een samenwerking tussen Energiebank, Energie Samen en FIX Brigade Nederland en wordt mogelijk gemaakt door subsidie van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 

Een energiegemeenschap is een samenwerkingsverband van burgers, bedrijven of organisaties die gezamenlijk duurzame energie opwekken, beheren en gebruiken. Deelnemers kunnen bijvoorbeeld samen investeren in zonnepanelen of windmolens en delen vervolgens de opgewekte energie en eventuele opbrengsten. Energiegemeenschappen bevorderen lokale duurzame energieopwekking, vergroten energieonafhankelijkheid en versterken de betrokkenheid van de gemeenschap bij de energietransitie.

 

Meer lezen over energiegemeenschappen? Kijk dan op de website local4local.nuHet Local4Local-project wordt uitgevoerd met de Topsector Energiesubsidie van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

 

De Energiewet is een Nederlandse wet die regels en kaders biedt voor de energiemarkt, met als doel een betrouwbare, duurzame en betaalbare energievoorziening te waarborgen. De wet regelt onder andere zaken zoals de productie, distributie en levering van elektriciteit en gas, de rol van netwerkbeheerders, en de rechten en plichten van consumenten en bedrijven. Ook omvat de Energiewet bepalingen voor de bevordering van duurzame energie en de verduurzaming van de energievoorziening in Nederland, als onderdeel van de bredere energietransitie.

Geothermie is de techniek waarbij de warmte uit de aarde wordt gebruikt voor energieopwekking en verwarming. Deze warmte komt uit de binnenste lagen van de aarde en kan worden gewonnen via geothermische bronnen, zoals hete bronnen of vulkanische gebieden. Geothermie kan worden ingezet voor het verwarmen van gebouwen, het genereren van elektriciteit, of het leveren van warmte aan warmtenetten. Het is een duurzame en betrouwbare energiebron, omdat de warmte continu beschikbaar is en minder afhankelijk van weersomstandigheden dan sommige andere hernieuwbare energiebronnen.

Mini-warmtenetten zijn kleinschalige warmtenetwerken die een beperkt aantal gebouwen, zoals woningen of bedrijfspanden, voorzien van duurzame warmte. Ze maken gebruik van lokale warmtebronnen, zoals restwarmte, geothermie of zonneboilers, en bieden een energie-efficiënt alternatief voor individuele verwarmingssystemen.


Meer weten over (mini-)warmtenetten? Dan is de VPRO Tegenlicht-aflevering: ‘Gas eraf!’ een aanrader. Bekijk de aflevering hier. Of lees dit blog: ‘Wat is een mini-warmtenet?

Uitdaagrecht is het recht van burgers, organisaties of lokale initiatieven om een taak van de overheid over te nemen als zij kunnen aantonen dat zij deze beter, efficiënter of goedkoper kunnen uitvoeren.

 

Lees hier hoe gemeente Hilvarenbeek het uitdaagrecht succesvol inzet.

Een warmtegemeenschap is een samenwerking tussen bewoners, bedrijven of organisaties in een bepaald gebied die gezamenlijk duurzame warmte opwekken en delen. Dit kan bijvoorbeeld door middel van warmtenetten, waar restwarmte, biogas of geothermische energie wordt gebruikt om gebouwen te verwarmen. Het doel van een warmtegemeenschap is om energie-efficiëntie te bevorderen, kosten te verlagen en de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen. Deelnemers profiteren van lagere energiekosten en een duurzame energievoorziening, terwijl de gemeenschap als geheel bijdraagt aan de energietransitie.

 

Lees hier meer over de rol van warmtegemeenschappen in de warmtetransitie.

Warmte-initiatief is een lokaal project of samenwerkingsverband waarin bewoners, organisaties of coöperaties zich inzetten voor de ontwikkeling en uitvoering van duurzame en collectieve oplossingen voor warmtevoorziening, zoals warmtenetten of alternatieve verwarmingssystemen.

 

Lees hier meer over het warmte-initiatief Warm Lunetten.

Een warmteleveringsvergunning is een vergunning die een warmteleverancier nodig heeft om warmte te mogen leveren via een warmtenet. Het is bedoeld om te waarborgen dat leveranciers betrouwbaar zijn en voldoen aan eisen op het gebied van kwaliteit, betaalbaarheid en transparantie voor consumenten.

 

Heb je hulp nodig bij het verkrijgen van een warmteleveringsvergunning? Lees dan hier verder.

Een warmteprogramma (voorheen Transitievisie Warmte) is een strategisch plan waarin gemeenten vastleggen hoe ze wijken, buurten en dorpskernen in de komende jaren aardgasvrij maken. Het beschrijft welke alternatieve warmtevoorzieningen worden gebruikt, welke gebieden wanneer worden aangepakt, en hoe dit wordt georganiseerd en gefinancierd.


Lees hier hoe je aan de slag gaat met het opstellen van een warmteprogramma.

Een warmtenet is een systeem voor de distributie van warmte vanuit een centrale bron naar verschillende gebouwen in een gebied. Deze centrale bron kan verschillende vormen van duurzame warmte omvatten, zoals restwarmte, biomassa, of geothermische energie. Warmtenetten zijn ontworpen om efficiënt energie te leveren voor verwarming en warm tapwater, en kunnen helpen om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen. Het gebruik van een warmtenet kan leiden tot lagere energiekosten en een hogere energie-efficiëntie, omdat de warmte vaak op grotere schaal en met minder verliezen kan worden geproduceerd en verdeeld.

 

Lees hier meer over het warmtenet in Muiderberg.

Warmtetransitie is de overgang van traditionele warmtevoorziening, zoals aardgas, naar duurzame en klimaatneutrale alternatieven, zoals warmtenetten, elektrische warmtepompen of geothermie, om bij te dragen aan de energietransitie en CO₂-reductie.

Lees hier meer over de warmtetransitie.

De Warmtewet is een Nederlandse wet die regels en kaders stelt voor de levering van warmte aan consumenten en bedrijven. Het doel van de wet is om de toegankelijkheid, betaalbaarheid en betrouwbaarheid van warmtelevering te waarborgen, vooral in situaties waar een warmtenet wordt gebruikt. De Warmtewet regelt onder andere de rechten en plichten van warmteleveranciers en afnemers, zoals tarieven, transparantie en kwaliteit van de geleverde warmte. Ook stimuleert de wet de verduurzaming van de warmtelevering, door bijvoorbeeld het gebruik van duurzame energiebronnen te bevorderen. 

 

In 2025 vervangt de Wet Collectieve Warmte (Wcw) de ‘oude’ Warmtewet. Lees hier hoe Buurtwarmte invloed uitoefend op de inhoud van de nieuwe wet, met het Warmtebod.

Een ZLT-warmtenet (Zeer Laag Temperatuur-warmtenet) is een warmtenetwerk dat warmte distribueert op een lage temperatuur, meestal tussen 25 en 50 graden Celsius. Dit type warmtenet wordt gebruikt in combinatie met goed geïsoleerde gebouwen en efficiënte technologieën zoals warmtepompen, die de lage temperatuur verder kunnen verhogen voor gebruik in verwarming of warm tapwater. Lees hier meer over ZLT-warmtenetten.

Aanvullen?

Missen wij nog een belangrijk begrip? Laat het ons weten via het contactformulier.